Hoe GABA je helpt stress en angst te verminderen.

Stel je voor: je zit midden in een hectische dag, je hoofd tolt van de gedachten, en je voelt je opgejaagd. Wat als ik je vertel dat er een natuurlijke stof in je lichaam is die fungeert als een innerlijke ‘pauzeknop’? Die stof heet GABA (gamma-aminoboterzuur), en het is je persoonlijke beschermer tegen overprikkeling.

Wat doet GABA precies?

GABA is een neurotransmitter, een chemische boodschapper in je hersenen. Terwijl sommige neurotransmitters je zenuwstelsel activeren, doet GABA het tegenovergestelde: het remt overmatige activiteit. Zie het als een stofje dat het lichaam kalmeert en heling op verschillende vlakken bespoedigt.

Waarom is GABA zo belangrijk?

Een goed functionerend GABA-systeem helpt je om:

• Stress en angst te verminderen: Door overmatige hersenactiviteit te kalmeren, helpt GABA je om je rustiger en meer ontspannen te voelen.
• Beter te slapen: GABA bevordert ontspanning, wat essentieel is voor een goede nachtrust.
• Je stemming te stabiliseren: Het speelt een rol in het reguleren van emoties en kan bijdragen aan een evenwichtige gemoedstoestand.

Test: Is jouw GABA-niveau in balans?

Herken jij jezelf in de onderstaande symptomen van een GABA-tekort? Hoe meer je aanvinkt, hoe groter de kans dat je een tekort hebt aan GABA.

• Ik merk dat ik me vaak overweldigd voel door stress en dat ik snel uit evenwicht ben.
• Het kost me veel moeite om in slaap te vallen, en als ik eenmaal slaap, word ik vaak ‘s nachts wakker.
• Ik voel me constant rusteloos en gespannen, ik kan niet ontspannen en mijn gedachten blijven maar malen.
• Ik merk dat ik snel geïrriteerd ben of dat mijn emoties plotseling de overhand nemen.
• Ik heb weinig energie, voel me futloos en ben vaak moe, zelfs na een goede nachtrust.
• Het voelt alsof ik altijd ‘aan’ sta en ik vind het moeilijk om echt te ontspannen.
• Ik ervaar gevoelens van angst en heb soms plotselinge paniekaanvallen zonder duidelijke aanleiding.
• Ik voel me vaak neerslachtig of somber, en deze gevoelens lijken maar niet weg te gaan.
• Ik heb moeite om me te concentreren en merk dat ik dingen snel vergeet.

Hoe wordt GABA aangemaakt?

GABA wordt zowel door je lichaam aangemaakt als uit voeding gehaald. Ook de darmbacteriën spelen een belangrijke rol bij de aanmaak van GABA. Zo produceren verschillende Lactobacillus- en Bifidobacterium-stammen GABA. Dit benadrukt weer hoe belangrijk je darmen zijn voor je mentale gezondheid. (1)

In welke voedingsmiddelen treffen we GABA aan?

GABA komt zoals gezegd van nature voor in enkele gefermenteerde voedingsmiddelen, zoals kimchi, miso en tempeh. Ook groene thee, zwarte thee bevatten GABA. Daarnaast stimuleren voedingsmiddelen zoals zilvervliesrijst, adzukibonen, kastanjes, paddenstoelen, tomaten, spinazie, broccoli, bloemkool, spruitjes en zoete aardappelen de aanmaak van GABA. (2)

GABA en het gevaar van een hoge glutamaat spiegel.

Laten we eens dieper duiken in het proces achter de aanmaak van GABA. In het onderstaande schema zie je hoe dit verloopt. Magnesium, zink en verschillende B-vitamines spelen hierbij een cruciale rol.

Interessant is dat GABA wordt gevormd uit glutamaat, een stof die als tegenpool fungeert. Waar GABA het zenuwstelsel kalmeert, stimuleert glutamaat juist de activiteit ervan. Dit evenwicht is essentieel voor een goed functionerend brein.

Maar wat als glutamaat niet goed wordt opgenomen door de hersencellen, de zogeheten gliacellen? Dan kunnen zenuwcellen overmatig geprikkeld raken, met verstrekkende gevolgen. Dit verstoort niet alleen de aanmaak van je geluksstofjes, maar verhoogt ook het risico op neurologische klachten. Onderzoek laat zien dat een te hoge glutamaatspiegel een rol speelt bij neurodegeneratieve aandoeningen zoals die ziekte van Alzheimer een Parkinson. (3, 4)

Conclusie: het glutamaat-GABA metabolisme is een fijn afgestemd proces. Wanneer dit uit balans is heeft dit vele gevolgen.

Wat verstoort het glutamaat-GABA- metabolisme?

Veelvoorkomende oorzaken zijn:

1. Chronische stress

Langdurige stress verhoogt de afbraak van GABA en stimuleert de productie van glutamaat, wat leidt tot een overactief zenuwstelsel en meer prikkelbaarheid, angst en slaapproblemen.

2. Voedingstekorten

Bepaalde voedingsstoffen zijn cruciaal voor een goed functionerend GABA-metabolisme:

• Magnesium: voorkomt overstimulatie door glutamaat.
• Vitamine B6 (Pyridoxaal-5-fosfaat): Essentieel voor de omzetting van glutamaat naar GABA.
• Zink: Speelt een rol in de regulatie van GABA-receptoren.

Tekorten aan deze stoffen kunnen leiden tot een verstoorde balans tussen glutamaat en GABA.

3. Overmatige glutamaatinname uit voeding

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan vrije glutamaten (zoals MSG – mononatriumglutamaat, vaak gebruikt als smaakversterker) kunnen het glutamaatgehalte in de hersenen verhogen en zo de balans verstoren. Dit komt veel voor in:

• Bewerkte voedingsmiddelen
• Sojasaus en bouillonblokjes
• E-nummers zoals E621 (MSG)

4. Darmproblemen en een verhoogde doorlaatbaarheid van de darm (leaky gut)

Zoals eerder aan bod is gekomen speelt je darmflora een belangrijk rol bij de aanmaak van GABA. De verkeerde voeding en chronische stress kunnen ervoor zorgen dat de darmflora uit balans raakt zodat we minder GABA produceren.

Als je darmwand beschadigd raakt en ‘lek’ wordt, kunnen toxines en ontstekingsstoffen zoals lipopolysacchariden (LPS) in je bloedbaan terechtkomen. Dit zet je immuunsysteem op scherp, verstoort de hersenfunctie en remt de aanmaak van GABA.

5. Slaaptekort

Onvoldoende slaap verhoogt glutamaat en verlaagt de aanmaak van GABA, waardoor het zenuwstelsel sneller overprikkeld raakt.

Wat ia de relatie tussen GABA en vroegtijdig stress?

Vroegtijdig stress en trauma’s verstorend de werking van de aanmaak van het zogenaamde GAD-enzym dat betrokken is bij de aanmaak van GABA. (5,6) Dit kan zorgen voor een langdurige toename van glutamaat. Onderschat dit a.u.b. niet: vaak is dit een belangrijke oorzaak van klachten als fibromyalgie, chronische vermoeidheid, PTSST en zogenaamde majeure depressies. Wanneer we nog dieper kijken zien we dat de aansturing van verschillende genen verstoort raakt door trauma’s. (7, 8, 9 en 10)

Hoe we onszelf een vals gevoel van veiligheid aanleren.

Hoe meer spanning je in je jeugd hebt ervaren, hoe groter de kans dat je je als volwassene vanbinnen leeg voelt. Om die leegte niet te hoeven voelen, zoeken we vaak iets buiten onszelf om ons tijdelijk beter te voelen. Denk aan eten, shoppen, gokken, alcohol, drugs of eindeloos scrollen op je telefoon.

Deze gewoonten geven een korte opluchting omdat ze de aanmaak van dopamine en GABA stimuleren—waardoor je je even weer veilig en ontspannen voelt. Maar hier schuilt het gevaar: op de lange termijn raken je GABA-receptoren uitgeput, waardoor je juist méér afhankelijk wordt van deze externe prikkels.

Tijdens lezingen noem ik dit een vals gevoel van veiligheid. Het voelt misschien als een oplossing, maar het werkt als een sluipend gif dat je steeds verder uitput.

Wat zijn de beste supplementen voor de aanmaak van GABA?

In dit artikel heb ik vele handvaten gedeeld om de aanmaak van GABA te verbeten. Zo zagen we bijvoorbeeld dat magnesium en verschillende B-vitamines essentieel zijn voor de aanmaak van GABA. Stress en ontstekingen hebben bijvoorbeeld een negatieve invloed op de aanmaak van GABA.

Je kunt ook de aanmaak van GABA verhogen aan de hand van suppletie. De meeste GABA-supplementen bevatte synthetisch GABA. Deze synthetische vormen van GABA worden vaak niet goed opgenomen omdat ze nauwelijks de bloedhersenbarrière passeren. (11, 12)

Bij het gebruik van zogenaamde natuurlijke GABA worden bacteriestammen gebuikt die de aanmaak van GABA op een natuurlijke verhogen. Inname van zo een probiotisch GABA-supplement wordt beter opgenomen.  (13)

Welke GABA-supplement hebben we in onze webshop?

We hebben de natuurlijke vorm van GABA die de probiotische Lactobacillus hilgardii bacterie bevat. Daarnaast hebben we een aantal kruiden toegevoegd die ook een positieve invloed hebben op de aanmaak van GABA. Denk hierbij aan: passiebloem en l-theanine (een stofje dat ook voorkomt in groene thee.Wil je meer weten over dit supplement? Klik dan hier

Wat zijn de contra-indicatie voor het gebruik van GABA-supplementen?

Het gebruik van GABA-supplementen wordt uit voorzorg afgeraden tijdens de zwangerschap en in geval van borstvoeding. Extra voorzichtigheid is geboden bij middelen die invloed hebben op het GABA-systeem, zoals benzodiazepinen, barbituraten, antidepressiva. Daarnaast wordt het afgeraden GABA te combineren met medicijnen, kruiden of supplementen die de bloeddruk verlagen.

Tot slot,

GABA speelt een cruciale rol bij het kalmeren en verminderen van stress. Hoewel suppletie een snelle ondersteuning kan bieden, is het essentieel om de onderliggende oorzaak van een GABA-tekort aan te pakken voor duurzaam herstel.

Ga dus voor jezelf na waar jouw zwakke schakel zit bij de aanmaak van GABA. In dit artikel heb ik vele oorzaken gedeeld die bijdragen aan een tekort aan GABA. Denk bijvoorbeeld aan chronische stress, darmklachten of een tekort aan specifieke voedingsstoffen.

Tot de volgende inspiratiemail!

Hartelijke groet,​

Ir. ing. Mohammed Boulahrir
Orthomoleculair therapeut & Klinisch psycho neuro-immunoloog
www.poweracademy.nl