12 tips om je cholesterol te verlagen zonder medicatie.

24 uur per dag tikt jouw hart en nooit laat het je in de steek.
Wanneer jij gaat slapen, gaat jouw hart verder en dat heel jouw leven lang.

Vind je dat geen wonder?

Het onderstaande artikel is een ode aan het hart. Laten we deze held, ons hart dat de liefde symboliseert alle liefde geven want dat is hard nodig.

Hart- en vaatziekten behoren in Nederland tot de belangrijkste doodsoorzaken. Tot drie jaar geleden vormden hart- en vaatziekten nog de belangrijkste doodsoorzaak onder vrouwen.

Het goede nieuws is gelukkig dat je veel kunt doen om jouw hart- en bloedvaten in topconditie te houden.

In dit artikel leg ik je uit hoe jij dat doet.

De onderstaande onderwerpen komen aan bod.

• Een gedetailleerde uitleg over het ontstaan van hart en vaatziekten.
• Een aantal functies van cholesterol
• De belangrijkste oorzaken van een hoog cholesterolgehalte
• Is een hoog cholesterolgehalte erfelijk?
• De verschillende soorten cholesterol
• Hoe ontstaat het foute /‘geoxideerd LDL’ cholesterol?
• Wat zorgt ervoor dat bloedvaten dichtslibben?
• Hoe zit het met cholesterolverlagende medicatie /statines?
• Waarom worden verzadigde vetten nog altijd als boosdoener gezien?
• Welke voeding verhoogt het foute / geoxideerde LDL cholesterol?
• Wat zijn belangrijke parameters bij hart en vaatklachten?
• 12 tips voor het verlagen van het foute cholesterol (geoxideerde LDL cholesterol)

Een aantal functies van cholesterol

• Cholesterol vormt een bouwstof voor de geslachtshormonen. Denk hierbij aan oestrogeen, progesteron en testosteron.
• Het is een bouwstof voor het hormoon: DeHydroEpiAndosteron (DHEA).  Dit hormoon wordt gezien als het belangrijkste anti-aging hormoon. Zodra DHEA daalt verouderen we in snel tempo.
• Het is een bouwstof voor de hersenen: 25% van de hersenen wordt gevormd door cholesterol.
• Cholesterol heb je nodig om vitamine D aan te maken.
• Het vormt een bouwstof voor de aanmaak van gal. Gal heb je weer nodig voor het verteren van vetten en de opname van vitamines.
• Cholesterol repareert vele weefsels in het lichaam. Denk hierbij aan de reparatie van bloedvaten en celwanden.

Stel je eens voor wat er gebeurt wanneer het lichaam over onvoldoende cholesterol beschikt? Dat betekent dat vele stoffen niet worden aangemaakt en weefsels niet worden gerepareerd. Zonder cholesterol valt ons lichaam als een kaartenpakhuis in elkaar!

De belangrijkste oorzaken van een hoog cholesterolgehalte

• Ontstekingen en oxidatieve stress (met stip op één)
• Een gebrek aan antioxidanten (vooral vitamine C, E, D en K)
• Overgewicht (let vooral op buikvet)
• Weinig bewegen
• Roken
• Insuline resistentie (je cellen worden ongevoelig voor insuline)
• Een hoge bloedsuikerspiegel
• Een hoge bloeddruk
• Transvetten
• Glucose fructose stroop (let ook op frisdrank)
• Veel alcohol
• Een gebrek aan magnesium
• Een gebrek aan B vitaminen
• Een hoge omega 6 / omega 3 vetzuur verhouding

Ook een lage cholesterolgehalte is gevaarlijk

Veel mensen hebben nog altijd een negatieve associatie met cholesterol. Ergens is dat wel vreemd. Cholesterol is een van de belangrijkste bouwstoffen in je lichaam.

Vaak is er vooral oog voor een hoog cholesterolgehalte; vergeet echter niet dat een laag cholesterolgehalte (lager dan 4,14 mmol/l) de kans op het krijgen van kanker, hart en vaatklachten verhoogt. (1)

Is een hoog cholesterolgehalte erfelijk?

Uit een onderzoek (2) van de Amerikaanse hartstichting onder 26.000 deelnemers blijkt dat slechts 2% van een hoog cholesterolgehalte erfelijk is. Laat ik dat benadrukken: 2%!!

Dat betekent dat in 98% van de gevallen een ongezonde levensstijl de oorzaak is voor een hoog cholesterolgehalte. Het goede nieuws is dus dat we een grote invloed hebben op het ontstaan van een hoog cholesterolgehalte.

De verschillende soorten cholesterol

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen goed en slecht cholesterol. Dit goed of slecht zijn heeft echter geen betrekking op het cholesterol zelf maar op de transporteiwitten die cholesterol vervoeren. Deze transporteiwitten worden ‘lipoproteïnes’ genoemd. Denk hierbij aan de bekende LDL en HDL transporteiwitten.

LDL (Low Density Lipoproteine)

Dit transporteiwit kun je zien als een bootje dat cholesterol vervoert van de lever naar de cellen. Laten we het voor het gemak een ‘LDL bootje’ noemen. Het LDL bootje bevat grote hoeveelheden cholesterol en is daarom gevoelig voor oxidatie”*. Vergelijk dit met een bootje dat zwaar is beladen zodat de kans op zinken groter is. LDL cholesterol staat daarom ook bekend als het slechte cholesterol.

*Geoxideerd betekent eenvoudig gezegd dat iets is aangetast, vergelijk dit met een spijker die verroest is.

HDL (High Density Lipoproteine)

Cholesterol is zo belangrijk dat er altijd meer door de lever wordt aangemaakt dan dat er nodig is. Het resterende cholesterol dat niet door de cellen wordt gebruikt, wordt getransporteerd door de ‘HDL bootjes’. Deze bootjes bevatten in tegenstelling tot ‘LDL bootjes’ kleinere hoeveelheden cholesterol en zijn daardoor minder gevoelig voor oxidatie. HDL cholesterol wordt ook wel het goede cholesterol genoemd.

Hoe ontstaat het foute /‘geoxideerd LDL’ cholesterol?

Niet het LDL maar het geoxideerde LDL wordt in verband gebracht met hart en vaatklachten. Maar wat betekent “geoxideerde HDL” ?

Factoren als stress, roken en een hoge bloeddruk beschadigen de vaatwand. Lokaal ontstaan er minuscule kleine scheurtjes in de vaatwand. Het lichaam slaat alarm, activeert het immuunsysteem en stuurt cholesterol naar de plek des onheils om de scheurtjes te dichten.

De functie van het immuunsysteem is hierbij het steriel maken van de omgeving waar de scheurtjes ontstaan. Je wilt immers niet een bloedvat helen terwijl er nog bacteriën in de buurt rondhangen.

Het immuunsysteem maakt bacteriën onschadelijk door de afgifte van waterstofperoxide (H2O2). Dit kun je vergelijken met bleekmiddel wat een sterke oxidant is.

Indien er veel scheurtjes ontstaan in een bloedvat wordt er meer waterstofperoxide aangemaakt. Je lichaam neutraliseert het waterstofperoxide met antioxidanten. Vooral vitamine C speelt daarbij een belangrijke rol. Maar ook vitamine E, D en coënezym Q10.

Hoe meer scheurtjes er in een bloedvat ontstaan, hoe sneller de antioxidanten opraken. Het gevolg is dat het agressieve waterstofperoxide minder wordt geneutraliseerd. Het maakt nu niet alleen bacteriën onschadelijk, maar ook beschadigt het bloedvaten zodat er meer scheurtjes ontstaan. Dit zorgt voor nog meer schade en oxidatieve stress in het bloedvat.

Weet je nog dat we het over de LDL bootjes hadden?
De LDL bootjes transporteren grote deeltjes cholesterol naar de cellen. Deze bootjes worden ook aangevallen (geoxideerd) door het waterstofperoxide. Op deze manier ontstaat er geoxideerd cholesterol en dat is  een belangrijke parameter voor het ontstaan van hart en vaatziekten.

Samengevat: geoxideerd cholesterol is cholesterol dat onvoldoende wordt geneutraliseerd door antioxidanten en zich daardoor niet kan wapenen tegen waterstofperoxide.  

Wat zorgt ervoor dat bloedvaten dichtslibben?

In de vorige alinea heb ik je uitgelegd hoe geoxideerd LDL cholesterol ontstaat. Het probleem met geoxideerde cholesterol is dat het niet goed wordt herkend door lichaamscellen. Omdat het niet wordt herkend, kan het niet aan de cellen worden afgegeven en blijft het in het bloed aanwezig.

Alles wat je lichaam niet kent, word gezien als lichaamsvreemd en wat lichaamsvreemd is moet onschadelijk worden gemaakt.

Je lichaam maakt het geoxideerde cholesterol onschadelijk door het activeren van een ontstekingsreactie. Hierbij worden er ‘grote eters’ ook wel macrofagen opgetrommeld die het geoxideerde cholesterol moeten opeten (fagocyteren).

Zodra de macrofagen het geoxideerde cholesterol hebben opgegeten veranderen ze in zogenaamde schuimcellen. Deze schuimcellen vormen een belangrijk onderdeel van de plaque die zich langzaam nestelt aan de binnenkant van een bloedvat.

Naast de schuimcellen wordt er ook een transporteiwit aangemaakt, het zogenaamde schadelijke Lipoproteïne a, kortweg Lp(a). Het doel van dit transporteiwit is dat het meehelpt met het dichten van de gaten. Hoe minder vitamine C er in het bloed aanwezig is, hoe meer Lp(a) er wordt aangemaakt (3)

Ook wordt er calcium en fibrines opgetrommeld. Fibrines zijn bloedstollingseiwitten die helpen met het dichten van de vaatwand.

Wanneer een stressor (denk aan roken, stress en een hoge bloedsuikerspiegel) echter aanwezig blijft zal het lichaam er onvoldoende in slagen om de gaten te dichten.
Langzaam maar zeker ‘verkalkt’ (we noemen dit ook wel calcificatie) een bloedvat aan de binnenkant. Dit zorgt ervoor dat het bloedvat dichtslibt.  Dit staat ook bekend als atherosclerose. (4)

Geoxideerde cholesterol is zo schadelijk omdat het zich eenvoudig aan de wanden van een bloedvat hecht en er tevens voor zorgt dat de wanden van een bloedvat verkalken zodat een bloedvat minder elastisch is. 

Hoe zit het met cholesterolverlagende medicatie / statines?

De laatste jaren zijn er vele studies gepubliceerd (5) over de gevaren van het gebruik van cholesterolverlagend medicatie.

Cholesterolverlagende medicatie vermindert de aanmaak van mevalonaat. Dit stofje is de bouwstof voor het lichaamseigen antioxidant Q10 en selenoproteïnen. Q10 is bijvoorbeeld nodig voor de energie aanmaak van het hart. Selenoproteïnen zijn weer belangrijk voor de vorming van spierweefsel.

Het blokkeren van selenoproteïnen door statines zorgt voor vermoeidheid, spierzwakte en aanhoudende spierpijn na een belasting van de spieren (6).

Statines verlagen ook het cholesterol. Zoals in de inleiding van dit artikel aan bod is gekomen, heeft dit vele gevolgen. Cholesterol vormt immers de moederstof voor vele hormonen  Het verlagen van deze belangrijke moederstof is onverstandig. Beter is het om de oorzaak aan te pakken.

Tros Radar heeft hier vorige week een uitzending aan gewijd. In deze uitzending komen er een aantal artsen en onderzoekers aan bod. Klik hier voor de uitzending.

Waarom worden verzadigde vetten nog altijd als boosdoener gezien?

In 1953 publiceerde Ancel Keys het artikel: ‘Atherosclerosis: a problem in newer public health’ Voor dit onderzoek (7) gebruikte hij de gegevens van 23 landen. Hij poetste er ‘per ongeluk’ 16 weg en kwam tot de conclusie dat verzadigde vetten ervoor zorgen dat de de kans op het krijgen van hart en vaataandoeningen stijgt.

Uit vele studies bleek later dat er geen verband is tussen het eten van verzadigde vetten en de kans op het krijgen van hart en vaatklachten. Een grootschalige metastudie waarbij 32 onderzoeken zijn onderzocht met in totaal 530.525 deelnemers bevestigt deze conclusie. (8)

Ondanks de grote wetenschappelijke consensus zijn de huidige richtlijnen nog altijd gebaseerd op het onderzoek van Ancel Keys. Het gevolg is dat veel mensen verzadigde vetten als gevaarlijk beschouwen. Een ander gevolg is ook dat we natuurlijke bronnen van verzadigde vetten (denk aan roomboter) zijn gaan vervangen voor industriële vetten als halvarine en margarine.

De vraag is nu waarom de richtlijnen van verschillende overheden niet worden  aangepast ondanks al het wetenschappelijk bewijs hiervoor?

Joost mag het weten..

Welke voeding verhoogt het foute / geoxideerde LDL cholesterol?

Wat je kunt onthouden is het volgende: veel omega 6 , waarbij je weinig omega 3 vetzuren binnenkrijgt zorgt voor ontstekingen in je lichaam. En zoals ik je hierboven heb uitgelegd vormen ontstekingen een van de belangrijkste oorzaken voor een verhoging van het geoxideerde LDL cholesterol. Een hoge omega 6/omega 3 vetzuur balans is ook een belangrijke oorzaak voor overgewicht (9)

Kortom: we hebben ontstekingsremmende (met veel omega 3) voeding (denk aan  vis, noten en zaden) vervangen door ontstekingsbevorderende voedingsmiddelen(met veel omega 6), denk aan: geraffineerde oliën als margarine, halvarine, maar ook het eten van veel tarweproducten. Denk hierbij aan brood, pasta en koekjes. Tevens is de suikerconsumptie is gestegen wat ontstekingen verder aanjaagt.

Koeien en kippen krijgen vandaag de dag niet meer de voeding die ze vroeger kregen. Zo krijgen ze meer mais en soja te eten. Deze bevatten relatief meer omega 6 vetzuren. Het gevolg is dat de vetzuursamenstelling van het vlees en kip is veranderd. Hetzelfde geldt voor de kwaliteit van eieren.

Tip 1) Ik let zelf op het Beter Leven keurmerk. Hoe meer sterren des te beter.
Tip 2) Bij het kopen van roomboter verdient grasboter de voorkeur.
Tip 3) Gekweekte vis heeft een andere vetzuursamenstelling dan wilde vis. Kies zoveel mogelijk voor wilde vis (11).

Wat zijn belangrijke parameters bij hart en vaatklachten?

Bij een hoog cholesterolgehalte is het belangrijk om niet alleen naar de LDL en HDL cholesterol te kijken. Minstens zo belangrijk zijn oxidatie- en ontstekingsparameters.

• CRP-hs, de c-reactieve proteïne is een maat voor ontstekingen in het lichaam. De duiding ‘hs’ staat voor ‘high sensitive’ en detecteert ook kleine ontstekingen.  (laaggradige ontstekingen)
• Geoxideerde LDL Cholesterol,  hoe meer cholesterol geoxideerd is, des te meer het kleverig wordt en aan de wanden van een bloedvat blijft plakken.
• HbA1c, dit is de geglycoliseerde hemoglobine (versuikerde hemoglobine). Deze parameter zegt iets over gemiddelde waarde van de bloedsuikerspiegel van de afgelopen weken.
• Lp(a) is een maat voor het dichtslibben van de aders.(zie ook uitleg hierboven)
• De omega 6/omega 3 vetzuurbalans. Een goede verhouding is 4:1. Dat betekent een inname vanuit de voeding van vier delen omega-6 tegenover 1 deel omega-3. De gemiddelde waarde is tegenwoordig 16:1. Dat betekent dat iemand veel meer ontstekingsbevorderende vetzuren binnenkrijgt dan ontstekingsremmende vetzuren (12).

12 tips voor het verlagen van het foute cholesterol (geoxideerde LDL cholesterol)

• Eet volop groene bladgroenten. Deze bevatten vitamine K dat een belangrijke rol speelt bij het gezond houden van je bloedvaten. Zo helpt vitamine K met het voorkomen en oplossen van kalkafzetting in de vaatwand (13)
• Eet 2-3 keer per weet vette vis.
  Kom je hier niet aan of ben je vegetariër of veganist dan is een supplement sterk aan te bevelen. Voor veganisten en vegetariërs zijn er ook goede omega-3 supplementen op basis van algen verkrijgbaar. Dit is bijvoorbeeld een mooi omega 3 supplement op basis van algen.
• Eet volop vezels.
  Vezels hebben vele voordelen; denk hierbij aan het verminderen van ontstekingen. Voorbeelden van vezelrijke voedingsmiddelen zijn: avocado, havermout, gedroogde vruchten, noten, en lijnzaad.
• Zorg voor voldoende antioxidanten in het bijzonder vitamine C (volop groente en fruit).
• Zorg voor voldoende vitamine E.
  Dit remt de oxidatie van vetten. Vitamine E zit in amandelen, bladgroenten, avocado en extra vierge olijfolie.
• Zorg voor voldoende vitamine D.
  Bijna 60% van alle Nederlanders heeft een tekort aan vitamine D (14). Uit verschillende onderzoeken blijkt dat een tekort aan vitamine D een sterke relatie heeft met hart en vaatklachten (15). Hoeveel heb je nodig? De laatste onderzoeken adviseren een hoeveelheid van minimaal 2000 I.U. (16, 17) I.U. staat hierbij voor internationale units/eenheden). Wat is nu een goede vitamine D supplement? Mijn voorkeur gaat uit naar een vloeibare vitamine D3. D3 oftewel, cholecalciferol is de natuurlijke vitamine D. Liever geen D2 (erggocalciferol). Dat is de synthetische variant. Wanneer je hier klikt tref je een voorbeeld aan van een goed supplement.

• Minimaliseer het gebruik van bewerkte voedingsmiddelen.
  Denk aan koekjes, frisdrank, chips, de meeste chocolade pasta’s.
• Beweeg wat vaker.
  Bewegen stimuleert de aanmaak van lichaamseigen antioxidanten en vermindert langs deze weg oxidatieve stress en dus ontstekingen.
• Zorg ervoor dat je darmflora in balans is.
  Ik heb hier eerder een blog over geschreven. Klik hier voor deze blog.
• Let op vlees en gevogelte uit de bio-industrie vanwege de relatief grote ontstekingsbevorderende vetzuren. Let op het Beter Leven keurmerk. Geef de voorkeur aan grasboter. Geef de voorkeur aan wilde vis. Wilde vis bevat een betere vetzuursamenstelling dan gekweekte vis.(11)
• Gebruik volop ontstekingsremmende kruiden.
  Denk daarbij aan: kurkuma, gember, knoflook, kaneel en rozemarijn
• Minimaliseer het gebruik van suiker. Kik hier voor mijn blog over suiker.

Tot slot,

Ik hoop dat je inziet dat er ontzettend veel is dat je kunt doen om jouw hart en bloedvaten in topconditie te houden. Zoals aan bod is gekomen vormen ontstekingen de belangrijkste oorzaak voor een hoog cholesterolgehalte.
In het bijzonder sluimerende ontstekingen die het gevolg zijn van een ongezonde leefstijl.

Heb je nog vragen, opmerkingen laat gerust een reactie achter in het reactieveldje hieronder.

Tot de volgende nieuwsbrief!

Gezonde groet,
Ir. ing.  Mohammed Boulahrir
Orthomoleculair therapeut /Health coach & trainer

Gebruikte bronnen

1 Jong-Myon Bae et a;., Low Cholesterol is Associated with Mortality from Cardiovascular Diseases: A Dynamic Cohort Study in Korean Adults, Journal of Korean Medical Sciences. 2012 Jan; 27(1): 58–63

2) https://www.acc.org/about-acc/press-releases/2016/04/03/12/15/genes-causing-high-cholesterol-are-less-common-than-previously-thought

3) Rath M., Linus P., Hypothesis: lipoprotein(a) is a surrogate for ascorbate, Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 1990 Aug; 87(16):6204-7.

4) Mahmoud et al., Atherosclerosis: Process, Indicators, Risk Factors and New Hopes, International Journal of Preventive Medicin. 2014 Aug; 5(8): 927–946.

5) Robert D. B. et al., Cholesterol confusion and statin controversy, World Journal of Cardiologt. 2015 Jul 26; 7(7): 404–409.

6) Beatrice A. et al., Statin Adverse Effects: A Review of the Literature and Evidence for a Mitochondrial Mechanism, American Journal of Cardiovasc Drugs. 2008; 8(6): 373–418.

7) Ancel Keys, Atherosclerosis: a problem in newer public health, Journal of the mount Sinai Hospitasl New York: Mt Sinai Hosp N Y. 1953, Jul-Aug;20(2):118-39.

8) Chowdhury R et al.,Association of dietary, circulating, and supplement fatty acids with coronary risk: a systematic review and meta-analysis., Annals of Internal Medicin, 2014 May 6;160(9):658

9) Artemis P. Simopoulos, An Increase in the Omega-6/Omega-3 Fatty Acid Ratio Increases the Risk for Obesity, Nutrients. 2016 Mar; 8(3): 128.

10) Dunbar et al.,  Omega 3 and omega 6 fatty acids in human and animal health: an African perspective., Mol Cell Endocrinol.2014 Dec;398(1-2):69-77

11) Van Vliet T., Katan M.B. Lower ratio of n-3 to n-6 fatty acids in cultured than in wild fish. Am. J. Clin. Nutr. 1990;51:l–2.

12) Simopoulos A.,Evolutionary aspects of diet, the omega-6/omega-3 ratio and genetic variation: nutritional implications for chronic diseases, Biomed Pharmacother. 2006 Nov;60(9):502-7. Epub 2006 Aug 28.

13) J. van Ballegooijen et al., The Role of Vitamin K Status in Cardiovascular Health: Evidence from Observational and Clinical Studies, Current Nutrition Report. 2017; 6(3): 197–205.

14) Boonman-de Winter L.J.M., Albersen A., Mohrmann K. et al. (2015). Hoge prevalentie van vitamine D-deficiëntie in Zuidwest-Nederland. Ned. Tijdschr. Geneeskd. 159: A8167, 1-6.

15) Suzanne J., et al., Vitamin D Deficiency and Risk for Cardiovascular Disease, Circulation. 2008 Jan 29; 117(4): 503–511.

16) Grant W. B. et al., 2010, Health benefits of higher serum 25-hydroxyvitamin D levels in The Netherlands, Journal of Steroid Biochem Mol Biol. 2010 Jul;121(1-2):456-8

17) Papadimitriou, D.T., 2017, The Big Vitamin D Mistake, Journal Prev Med Public Health,  50(4): 278–281.