Hoe verminder of voorkom je oestrogeendominantie?

In dit artikel wil ik het met je hebben over oestrogeendominantie.

Ik heb het geschreven, omdat oestrogeendominantie de oorzaak is van vele hormonale klachten. Dit artikel bevat veel belangrijke tips die bijdragen aan een goede oestrogeenbalans.

Je treft hier en daar moeilijke vaktermen aan. Laat je daardoor niet afschrikken. Focus je op het grote plaatje. Aan het einde geef ik een samenvatting van de belangrijkste dingen die je kunt doen om je hormonen in evenwicht te houden.

Ik geef daarbij  het antwoord op de onderstaande vragen:

• Wat zijn de symptomen van een oestrogeendominantie?
• Wanneer spreken we van een oestrogeendominantie?
• Wat zijn de oorzaken van een oestrogeendominantie?
• Hoe worden oestrogenen afgebroken? Heb je een voorbeeld?
• Hoe verminder of voorkom je oestrogeendominantie?
• Hoe breng je dit in de praktijk? (Een korte samenvatting.)

“Een lichaam dat niet in balans is, kan niet goed voor zichzelf zorgen. Hoe meer je luistert naar je eigen lijf en hoe beter je jouw lijf verzorgt, des te beter je lichaam voor jou kan zorgen. Je lichaam is je tempel, wees daar zuinig op.” Bron: Inspire

Wat zijn de symptomen van een oestrogeendominantie?

(Hoe meer klachten je bij jezelf herkent, hoe groter de kans op een oestrogeendominantie.)

• Onregelmatige menstruatie
• Premenstrueel syndroom
• Aankomen in vetweefsel (vooral rondom heupen en billen)
• Vocht vasthouden
• Stemmingswisselingen
• Hormonale hoofdpijn
• Endometriose
• Prostaatvergroting of prostaatkanker
• Moeite met zwanger worden
• Lipoedeem
• Afwijkende uitstrijkjes

Wanneer spreken we van een oestrogeendominantie?

Wanneer het lichaam te veel  oestrogeen aanmaakt ten opzichte van progesteron (bij vrouwen) of wanneer er te veel  oestrogeen wordt geproduceerd ten opzichte van  testosteron (bij mannen), spreken we van een oestrogeendominantie. Oestrogeendominantie kan zowel het gevolg zijn van een hoge aanmaak van oestrogeen in het lichaam als een hoge blootstelling aan synthetische oestrogenen (ook wel xeno-oestrogenen genoemd).

Wanneer we nog verder inzoomen op oestrogenen, dan zien we dat er verschillende soorten oestrogeen worden aangemaakt.

2-OH. Dit wordt vaak gezien als het goede oestrogeen. Het zorgt voor rijping van cellen en voorkomt dat de cellen zich gaan delen. Het draagt dus bij aan een verminderde groei van kankercellen.

4-OH. Dit is een minder gunstige vorm, omdat het voor snelle celdeling kan zorgen wanneer er relatief veel van wordt aangemaakt. Een relatief grote aanmaak draagt bijvoorbeeld bij aan celvormig in de borsten en kan pijnlijke borsten veroorzaken (mastopathie).

16-OH. Ook deze minder gunstige variant, kan voor een sterke celdeling zorgen. Denk hierbij aan tumorgroei. Een relatief hoge aanmaak zorgt er namelijk voor dat het humaan papillomavirus (HPV) minder goed onschadelijk gemaakt kan worden.

Technisch gezien spreken we van een oestrogeendominantie bij vrouwen wanneer de 4-OH-variant en de 16-OH-variant hoog zijn ten opzichte van de hoeveelheid 2-OH.

Wat zijn de oorzaken van een oestrogeendominantie?

Verstoorde darmflora: Vezels helpen bijvoorbeeld met het binden en afvoeren van oestrogeen. Een bacteriële overgroei onderdrukt daarentegen het ontgiften van oestrogeen. Voor zowel het ontgiften van bacteriële resten als oestrogeen, heeft je lever het stofje glucuronzuur nodig.

Verstoorde leverwerking: Denk hierbij aan een tekort aan bouwstoffen die van belang zijn bij het uitvoeren van verschillende ontgiftingsprocessen. Voorbeelden zijn de processen methylatie en sulfatie en onvoldoende werking van het COMT-enzym. Indien dit als Chinees klinkt, wat begrijpelijk is 😉, leg ik je verder uit hoe je deze processen verbetert.

Xeno-oestrogenen: Dit zijn synthetische hormoonverstorende stoffen in bijvoorbeeld cosmetica en schoonmaakmiddelen.

Chronische stress: Als je chronisch stress hebt, zorgt dit ervoor dat je bloedsuikerspiegel stijgt. Een hoge bloedsuikerspiegel draagt niet alleen bij aan insulineresistentie, maar ook aan een hogere aanmaak van oestrogenen. Dit laatste gebeurt langs verschillende wegen, zoals darmen die uit balans raken (dus minder ontgifting vanuit de darm) en een schildkier die minder goed zijn werk doet. Het gevolg is dat de vetmassa stijgt en daarmee samenhangend de hoeveelheid oestrogenen, omdat vetcellen oestrogenen aanmaken. In het volgende punt ga ik daar dieper op in.

Een hoog vetpercentage: Vetweefsel** is actief weefsel in de zin dat het de aanmaak van ontstekingen aanjaagt en ook actief oestrogenen aanmaakt. . Deze ontstekingen blokkeren weer de schildklier (minder omzetting van T3 naar T4). Het gevolg is dat de hoeveelheid vetweefsel nog meer toeneemt en dus ook de hoeveelheid oestrogenen.

** Let wel: Ik heb het hier vooral over een toename van wit vet op de buik, billen en heupen en niet over het bruine vet rondom bijvoorbeeld de skeletspieren. Bruin vet helpt zelfs met het verbranden van vet. Door bijvoorbeeld koud te douchen, stimuleer je de aanmaak van bruin vet.

Een slechte nachtrust: Melatonine onderdrukt de aanmaak van oestrogeen. Veel licht na zonsondergang onderdrukt de aanmaak van melatonine, en heeft dus een negatieve invloed op de oestrogeenbalans.

Een hoge inname van alcohol: Alcohol belast de lever, waardoor de afbraak van oestrogenen onder druk staat. Bier bevat bijvoorbeeld hop, wat een fyto-oestrogeen is (plantaardige vorm van oestrogeen). Het zorgt voor een toename van oestrogeen. Denk hierbij aan mannen die veel bier drinken en borstvorming ontwikkelen.

Een voorbeeld van hoe oestrogenen worden afgebroken.

Wellicht vraag je je af hoe je hormonen en dus ook je oestrogenen worden afgebroken. Je hormonen worden in verschillende stappen afgebroken. Bij elke stap heb je stofjes nodig. Denk hierbij aan specifieke eiwitten, vitamines en mineralen.

Voor de afbraak van hormonen heb je ook methylgroepjes en specifiek enzymen nodig. Methylgroepen (chemische formule CH3) tref je aan in verschillende voedingsmiddelen, denk hierbij aan eieren, rode bieten en kruisbloemige groenten. Voorbeelden van kruisbloemige groentesoorten zijn: broccoli, boerenkool, bloemkool, spruitjes, witte kool en rode kool. Het actieve stofje in kruisbloemige groenten dat helpt met de detoxificatie van oestrogeen is diindolylmethaaan, kortweg DIM genoemd. Dit stofje kun je ook in supplementvorm kopen. Indien er al klachten zijn, adviseer ik regelmatig om het via supplementen in te nemen.

B-vitamines zijn erg belangrijk voor je hormoonhuishouding.

Ook de vitamines B6, B11 en B12 spelen een belangrijke rol. Dat is de reden dat ik tijdens cursussen over de hormoonhuishouding vaak een multivitamine-supplement of een actief vitamine B-complex adviseer. Stress verbruikt bijvoorbeeld veel methylgroepjes, zodat er minder over is voor de afbraak van oestrogenen.

Een ander belangrijke factor bij de afbraak van oestrogenen is dat het zogenaamde COMT-gen goed functioneert. Dit gen zorgt namelijk voor de aanmaak van enzymen die helpen met de afbraak van oestrogenen. Een enzym is overigens niets anders dan een eiwit dat een proces versnelt, zonder dat het daarbij wordt verbruikt. In het plaatje hieronder (bron) zie je dat bij de afbraak van oestrogenen in een andere vorm (ook wel metaboliet genoemd), het COMT-gen bij vele stappen betrokken is.

(Ik doe mijn best om het zo eenvoudig mogelijk uit te leggen en hoop dat je mij nog kunt volgen.)

Hoe verminder of voorkom je oestrogeendominantie?

Zorg voor een gezonde darmflora.
Er is eerder aan bod gekomen dat vezels  een belangrijke rol spelen bij een gezonde dramflora. Let ook op bacteriële overgroei. Suiker, deegproducten, het eten van weinig groente en fruit verzwakken bijvoorbeeld de weerstand van je slijmvliezen. Dit vergroot de kans op een bacteriële overgroei. Let bijvoorbeeld ook op schimmels in huis, de ziekte van Lyme en het Epstein-Barr-virus.
Meer tips voor een gezonde darm, tref je aan in dit artikel dat ik erover heb geschreven.

Zorg voor een gezonde werking van je lever.
Voor de afbraak van oestrogenen zijn zwavelhoudende aminozuren nodig. Deze tref je bijvoorbeeld aan in knoflook, uien, noten, zaden, eieren, vis en bonen.

Zorg voor voldoende stoffen die helpen met de glucuronisatie. (Zie ook het plaatje hierboven, rechtsonder.) Voor de glucuronisatie is het volgende belangrijk: B-vitamines, koper en ijzer. Wil je weten waar deze mineralen veel in zitten? Typ dan in Google: ‘B vitamin rich foods’ of ‘iron rich foods’.

Zorg voor een goede werking van het COMT-gen.
De onderstaande punten spelen daarbij een belangrijke rol.

• Zorgt ook nu voor voldoende B-vitamines, in het bijzonder B6, B11 en B12. Let op: Gebruik alsjeblieft actieve B-vitamines. Vele supplementen bevatten inactieve B-vitamines. Voorbeelden van actieve B-vitamine zijn: B6 = pyridoxaal-5-fosfaat, B11 = methylfolaat en B12 = methyl/adenocobalamine.
• Beperk het gebruik van koffie.
• Eet ook nu wat vaker kruisbloemige groenten. (In de vorige alinea heb ik deze opgesomd.)
• Let ook nu op stress: stress onderdrukt het COMT-gen. (zie hierboven voor de tips over dit gen)
• Kijk uit dat je niet te zwaar sport. Sporten verbruikt methylgroepjes, zodat er minder methylgroepjes overblijven voor een goede werking van het COMT-gen.
• Roken en alcohol hebben een negatieve invloed op de werking van het COMT-gen.
• Zorg voor voldoende magnesium, omdat magnesium een hulpstof (cofactor) is voor het COMT-gen.
• Zorg voor een goede afgifte van maagzuur. Problemen met de aanmaak van maagzuur kom ik ONTZETTEND vaak tegen. Het gevolg is dat veel processen vastlopen.

Zorgt ervoor dat je voldoende mineralen binnenkrijgt.
In het bijzonder gaat het hier om zink, magnesium, selenium en jodium.  In de praktijk zie ik dat vooral selenium en jodium erg ondergewaardeerd zijn.

Let op synthetische oestrogenen.
Synthetische oestrogenen worden ook wel xeno-oestrogenen genoemd. Ze bezetten de receptor van natuurlijke oestrogenen (zie ook het plaatje hieronder). Het gevolg is dat natuurlijke oestrogenen bepaalde processen in de cel niet goed kunnen uitvoeren.

Wil je meer weten over xeno-oestrogen? . Klik hier voor het artikel over xeno-oestrogenen.

Let op het gebruik van de pil.
Het spreekt voor zich dat de pil je hormoonhuishouding beïnvloedt.

Let op stress.
Stress is nog altijd een van de belangrijkste oorzaken van een oestrogeendominantie. Kortom: Pak de bron aan, los jeugdtrauma’s, ga jezelf zien en kom voor jezelf op zodat een ander niet over je grens gaat. Stress zorgt ook voor een grotere behoefte aan vitamine C, B-vitamines en het mineraal magnesium.

Hoe breng je dit in de praktijk?(Een korte samenvatting.)

Uiteindelijk is dit de belangrijkste vraag. Wat zijn je zwakke schakels? Heb je stress? Eet je weinig groente of fruit? Eet je te weinig eiwitten? Heb je een tekort een vitamines of mineralen? Even de belangrijkste punten op een rijtje:

• B-vitamines.
• Verschillende mineralen.
• Voldoende eiwit.
• Reduceer stress. Ja, ik weet het, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Waar een wil is, is echter een weg.
• Wat nog meer? Eet regelmatig knoflook, uien, noten, zaden, eieren, vis en bonen.
• Eet ook regelmatig kruisbloemige groenten: broccoli, boerenkool, bloemkool, spruitjes, witte kool en rode kool.
• Ook zeer belangrijk: groene bladgroenten! Dit komt zowel het COMT gen als ook de methylatie ten goede.

To slot,

Dit artikel bevat vele aanknopingspunten voor een gezonde hormoonbalans. Ik zou zeggen: kijk wat je al doet en wat je kunt verbeteren in jouw situatie.

Ik wens je daarbij veel succes!

Hartelijke groet,
Ir. ing.  Mohammed Boulahrir
Orthomoleculair therapeut & Klinisch psycho neuro-immunoloog
P.s. mocht je nog vragen hebben, laat ze gerust achter in het reactie veldje hieronder.