Nierschade voorkomen: Belangrijke functies, oorzaken en 10 tips voor gezonde nieren.

Wat zijn belangrijke functies van de nieren?

• Zuivering van het bloed. Denk aan het afbreken van medicijnen en andere schadelijke stoffen.
• Regulatie van de bloeddruk: door de aanmaak van hormonen zoals renine en het reguleren van het vochtvolume.
• Zorgen voor een gezonde elektrolytenbalans: denk aan: natrium, kalium, magnesium, calcium, chloride, bicarbonaat en fosfaat.
• Ondersteuning van de zuur-base balans: voorkomen dat het bloed te zuur of te basisch wordt.
• Heropname van essentiële stoffen
• Productie van belangrijke hormonen: Ondersteuning van de aanmaak van erytropoëtine (voor rode bloedcellen), vitamine D (voor calciumopname) en renine (voor bloeddrukregulatie).
• Energievoorziening: Aanmaak van glucose via gluconeogenese wanneer de bloedsuikerspiegel laag is.

Wat zijn de belangrijkste oorzaken van chronische nierziekten?

De oorzaken van chronische nierziekte (CKD) verschillen wereldwijd. De meest voorkomende primaire aandoeningen die leiden tot CKD en uiteindelijk eindstadium nierziekte (ESRD) zijn: (2)

• Type 2-diabetes
• Type 1-diabetes
• Een hoge bloeddruk
• Een ontsteking van de kleine nierfilters (glomerulonefritis)
• Een ontsteking van de nierbuisjes (tubuli)
• Erfelijke of cystische nierziekten.

Hoe herken je nierproblemen op tijd?

De kleur van je urine zegt veel over de gezondheid van je nieren. In de afbeelding hieronder zie je wat de verschillende kleuren betekenen en welke actie je direct kunt nemen.

Uitleg kleuren: 

Helder/Lichtgeel: Geeft aan dat je voldoende water drinkt. Maar als je urine altijd helder is, drink je misschien te veel water.
Donkergeel/Amber: Een teken van milde uitdroging. Drink meer water.
Oranje: Kan wijzen op uitdroging of leverproblemen. Raadpleeg een arts als dit vaak voorkomt.
Roze/Rood: Kan duiden op bloed in de urine. Neem contact op met een arts.|
Bruin: Kan wijzen op ernstige uitdroging of nier- en leverproblemen. Neem contact op met een arts.
Schuimend/Bubbels: Kan duiden op eiwitten in de urine. Neem contact op met een arts als dit vaak voorkomt.

Factsheet nierziektes van de Nierstichting (bron)

Wat is de invloed van het zuur-base evenwicht op de gezondheid van je nieren?

Een teveel aan zuurvormende voeding, zoals vlees, zuivel, suikers en geraffineerde koolhydraten, kan bijdragen aan verzuring van het lichaam. Dit verhoogt het risico op metabole acidose, een veelvoorkomende complicatie bij nierproblemen.

Door meer alkaliserende voeding te eten—zoals groenten, fruit en kruiden—kan het lichaam beter in balans blijven. Dit helpt niet alleen bij het herstellen van de zuur-base balans, maar heeft ook andere gezondheidsvoordelen:

• Lagere bloeddruk
• Minder ontstekingen
• Verbeterde nierfunctie (lagere ureum-, calcium- en fosforwaarden in het bloed)
• Verlaging van parathyroïdhormoon (PTH), wat bijdraagt aan een betere mineraalhuishouding

Zijn eiwitrijke diëten schadelijk voor de nieren?

Onderzoek toont aan dat eiwitrijke diëten schadelijk kunnen zijn voor mensen die al chronische nierziekte hebben. Voor deze patiënten wordt over het algemeen een laag tot matig eiwitdieet aanbevolen.

Het is echter belangrijk om een onderscheid te maken tussen mensen met gezonde nieren en mensen met een chronische nierziekte.  Bij mensen met gezonde nieren zien we niet dat eiwitten schadelijk zijn voor de nieren.

Ik citeer hierbij een aantal wetenschappelijke studies.
Op basis van een uitgebreide review studie komen de auteurs tot de volgende conclusie:

“We hebben geen gegevens gevonden in de wetenschappelijke literatuur die een verband aantonen tussen een hoge eiwitinname en een verhoogd risico op een verminderde nierfunctie bij gezonde, fysiek actieve mannen en vrouwen”(3)

Er is zelfs geen relatie bij grote hoeveelheden eiwit (tot 3,32 g/kg)

Ons onderzoek toonde aan dat bij krachtgetrainde mannen die gedurende een jaar een eiwitrijk dieet consumeerden (~2,51-3,32 g/kg/d), er geen schadelijke effecten waren op bloedlipiden, evenals op de lever- en nierfunctie. (4)

Let op: nierschade komt zelden alleen.

Bij het interpreteren van onderzoeksresultaten is het belangrijk om naar het grote plaatje te kijken. Zo blijkt uit data van de Nierstichting het volgende (5):

• Bijna 70% van de mensen met nierschade heeft een hoge bloeddruk;
• Ongeveer 35% van de mensen met nierschade heeft diabetes;
• Ongeveer 12% van de mensen met nierschade heeft hartfalen.

Hieruit kunnen we afleiden dat interventies zoals gewichtsverlies, het verlagen van de bloeddruk en de bloedsuikerspiegel essentieel zijn voor het gezond houden van je nieren.

Waarom is magnesium erg belangrijk bij een eiwitrijk dieet?

Eiwitrijke voedingsmiddelen bevatten veel fosfor. Een hoger serumfosfaatgehalte wordt in verband gebracht met een snellere achteruitgang van de nierfunctie, acuut nierletsel en eindstadium nierziekte. (6, 7)

Echter, het risico dat een hoge fosforinname bijdraagt aan nierziekte, lijkt afhankelijk te zijn van de magnesiumstatus.

Uit een studie uit 2015 bleek dat hoge fosfaatwaarden alleen werden geassocieerd met eindstadium nierziekte bij mensen met een lage magnesiumstatus. (8)

Daarnaast kan overmatige fosforinname de opname van magnesium remmen.

Een lage magnesiumstatus kan het risico op progressie van chronische nierziekte verhogen door het veroorzaken van hyperfosfatemie. (9)

Waarom beschermt magnesium tegen de schadelijke invloed van veel fosfor?

Magnesium is betrokken bij honderden enzymatische reacties, waaronder de afbraak en opbouw van eiwitten. Daarnaast buffert magnesium als het ware de verzurende invloed van fosfor op het lichaam.

Welke conclusie kunnen we hieruit trekken?

Hoe meer eiwitten je eet (dierlijk of plantaardig), hoe belangrijker het is dat je voedingsmiddelen eet waar veel magnesium in zit en/of eventueel bij suppleert. Magnesium tref je bijvoorbeeld veel aan in: bladgroenten, noten en zaden, avocado’s en cacao.

Wat kun je doen om je nieren gezond te houden?(10 tips)

Wanneer je dit artikel goed hebt doorgenomen dan zie je dat dit de belangrijkste interventies zijn die de kans op nierschade verminderen:

• De makkelijkste én goedkoopste manier om voor je nieren te zorgen is het drinken van minimaal 2-3 liter water per dag. Als je te weinig drinkt, wordt je urine te geconcentreerd, waardoor afvalstoffen sneller kristallen vormen. Dit verhoogt de kans op nierstenen aanzienlijk, vooral als je minder dan één liter urine per dag produceert.
• Verminder de kans op een hoge bloeddruk. (lees ook dit artikel dat ik over de bloeddruk schreef )
• Voorkom een hoge bloedsuikerspiegel.
• Val af (overgewicht is weer geassocieerd met een hoge bloedsuikerspiegel en een hoge bloeddruk)
• Balanceer zuurvormende voedingsmiddelen (dierlijke eiwitten) door het eten van veel alkalische voedingsmiddelen (lees groente en fruit) Lees ook dit artikel dat ik over het zuurbase evenwicht schreef.
• Zorg ervoor dat je voldoende magnesium binnenkrijgt.

Aanvullende tips zijn:

Ik noem het bewust ‘aanvullende tips’ omdat de bovenstaande tips veel belangrijker zijn!

Eet vaker voedingsmiddelen met quercetine.

Uit veel studies blijkt dat quercetine de nieren beschermt door schadelijke stoffen, celbeschadiging, littekenvorming en ontstekingen te verminderen bij verschillende nierziekten. Quercitine treffen we veel aan in: rode uien, appels (vooral met schil), bessen, kersen, citrusvruchten en broccoli. (10)

Eet vaker asperges.

Asperges worden van oudsher ingezet bij nierklachten. Zo verminderen ze ontstekingen en verhogen ze de aanmaak van de lichaamseigen antioxidant: glutathion. (11)

Alfa-liponzuur is een krachtige en veelzijdige antioxidant.

Het supplement alfa-liponzuur (ALA) is een krachtige antioxidant met een beschermend effect op de nieren. Nierproblemen ontstaan vaak door oxidatieve stress, ontstekingen en een verstoorde bloedsuikerspiegel. ALA kan hierop een positieve invloed hebben door: bescherming tegen oxidatieve stress, verbetering van de insulinegevoeligheid en vanwege de ontstekingsremmende werking. (12, 13, 14)

Drink vaker Javaanse nierthee – de gezonde krachtpatser voor je nieren.

Toen ik nog een praktijk had, lang geleden zag ik een aantal keer van dichtbij wat het effect is van Javaanse nierthee op de gezondheid van de nieren.  Javaanse nierthee wordt al eeuwenlang gebruikt in de traditionele geneeskunde als een natuurlijke remedie voor nier- en blaasproblemen. Deze kruidachtige plant staat bekend om zijn vochtafdrijvende, ontstekingsremmende en beschermende eigenschappen die de niergezondheid ondersteunen.(15, 16, 17)

Waarom is Javaanse nierthee zo bijzonder?

• Ondersteunt de nierfunctie door overtollig vocht en afvalstoffen efficiënter af te voeren
• Helpt bij het oplossen en voorkomen van nierstenen door de urinewegen te ontspannen en de steenafvoer te vergemakkelijken
• Werkt ontstekingsremmend en antibacterieel, waardoor het helpt bij urineweginfecties en schadelijke bacteriën bestrijdt
• Beschermt de nieren tegen schade door toxische stoffen.
• Reguleert urinezuur, ureum en bloedsuikerspiegel, wat gunstig is bij stofwisselingsproblemen zoals diabetes

Tip: op internet wordt deze thee in vele webwinkels aangeboden. Andere namen voor de Javaanse nierthee zijn: Kumis Kutjing of Orthosiphon stamineus. Belangrijk: in de thee-industrie worden relatief veel bestrijdingsmiddelen gebruikt. Indien je deze theesoort wilt kopen is het daarom belangrijk dat je een biologische versie koopt.

Tot de volgende inspiratiemail!

Hartelijke groet,​

Ir. ing. Mohammed Boulahrir
Orthomoleculair therapeut & Klinisch psycho neuro-immunoloog
www.poweracademy.nl