Een belangrijke oorzaak voor veel hormonale klachten

De laatste jaren valt er mij iets op.
Ik zie dat bij veel hormonale klachten de lever uit balans is.

In veel gevallen zit er dan overtollig vet in de lever.
Het gevolg is dat je lichaam zich niet goed ontgift van de
vele schadelijke stoffen die je binnen krijgt.

In Nederland alleen al zijn er meer dan 3,5 miljoen mensen met een niet-alcoholische vervette lever.

Hoe meer overgewicht, hoe groter de kans op zo’n vervette lever. Van de mensen met obesitas heeft 90% een niet-alcoholische vervette lever.(1)

Gelukkig is er ook goed nieuws.

Leververvetting is een omkeerbaar proces.
In dit artikel deel ik 6 belangrijke tips voor een gezonde lever.

De dokter die weet hoe de lever in balans moet worden gebracht, weet hoe meer dan honderd ziektes worden behandeld.
Zhou Xuehai, uit ‘Reflections Upon Reading the Medical Classics (Du yi suibi), Qing dynasty’

Wat is een niet-alcoholische vervette lever (NAFLD)?

De lever is een echte krachtpatser. Niet voor niets wordt deze in de traditionele Chinese geneeskunde ‘de generaal’ genoemd. Wanneer de generaal uit balans is, worden meer dan 500 processen in je lichaam niet goed uitgevoerd.

De meest voorkomende leveraandoening is een niet-alcoholische leververvetting (NAFLD). Dit is dus een leververvetting die niet het gevolg is van het gebruik van alcohol. (NAFLD staat hierbij voor Non Alcoholic Fatty Liver Desease)

Bij een NAFLD krijgt de lever meer vetten aangeboden dan deze aankan. Het gevolg is dat de lever deze vetten zelf gaat opslaan in de levercellen (in de hepatocyten).

Een ander gevolg is ook dat vele schadelijke stoffen niet goed worden ontgift en in het lichaam worden opgeslagen. Op deze manier wordt de deur wagenwijd opengezet voor vele verschillende ziektes.

Een aantal Interessante weetjes over de lever

Ik raad je aan om dit artikel goed door te nemen en wel om de volgende redenen:

• Bijna alle hormoon-gerelateerde klachten hangen samen met het niet goed functioneren van je lever. Wanneer je jouw lever in topconditie houdt, verklein je dus de kans op vele hormonale klachten.
• Langdurige leverklachten zorgen voor cognitieve (hersen)klachten.
  De belangrijkste functie van de lever is, naast detoxificatie, de glucose bevoorrading van de hersenen. Leververvetting zorgt ervoor dat de hersenen steeds minder energie krijgen met alle gevolgen van dien.
• Huidaandoeningen als psoriasis en acne zijn vaak ook gerelateerd aan het slecht functioneren van de lever (2).
• Klachten bij een NAFLD worden helaas in een laat stadium opgemerkt. In sommige gevallen heeft iemand pijn rechtsboven in de buik. Wanneer iemand echter klachten heeft als spierzwakte, vermoeidheid en gewichtsverlies is de aandoening vaak al in een ver stadium.
• Een leververvetting zorgt voor een tekort aan vitaminen en mineralen. Denk hierbij aan de in vet oplosbare vitamine A, D en E, maar ook aan koper en vitamine B12. Een tekort aan deze stoffen verlaagt de slagkracht van het immuunsysteem zodat de kans op vele secundaire aandoeningen groter is. Leververvetting zorgt ook voor een hoge ijzerspiegel, met als gevolg een verhoogde vrije radicale belasting en daarmee grotere kans op ontstekingen en weefselschade(3)

Veelvoorkomende oorzaken van een niet-alcoholische leververvetting

• Weinig lichaamsbeweging / veel zitten
• Overgewicht, let vooral ook op buikvet**
• Diabetes
• Insuline resistentie
• Hoge bloedsuikerspiegel
• Hoge bloeddruk
• Een trage schildklier
• Verhoogde LDL en verlaagde HDL spiegel.
• Veel suiker en geraffineerde koolhydraten.
• Het veel binnenkrijgen van glucose fructose stroop of high corn syrrup. Let op dit wordt aan veel producten toegevoegd en zit vooral in frisdrank.
• Gastric bypass (maag verkleining)

**Let op: ook slanke mensen kunnen een vervette lever hebben. De ‘binnenkant’ zegt in dit geval niet altijd iets over de ‘buitenkant’. Iemand kan bijvoorbeeld slank zijn en toch veel vet hebben in en rondom de organen.

 

Hoe stel je een NAFLD vast?

Verhoogde leverenzymen als ALAT of ASAT vallen in veel gevallen binnen de gezonde referentiewaarde. Ook veel gebruikte ontstekingswaardes als TNF-alfa, Il-6 en CRP hebben niet een sterke voorspellende waarde voor NAFLD (4, 5) wanneer ze individueel worden gebruikt. Het combineren van verschillende waarden heeft een hogere voorspellende waarde.

De meest nauwkeurige waarde om een NAFLD vast te stellen is de zogenaamde NAFLD fibrose score. Deze omvat een aantal waardes die worden gecombineerd. Denk hierbij aan: leeftijd, BMI, ALAT, ASAT, Albumine en bloedplaatjes. Indien je deze waardes tot je beschikking hebt, kun je zelf het eenvoudig uitrekenen aan de hand van de volgende calculator. Klik hier voor deze calculator. https://nafldscore.com/

In Nederland wordt de NAFLD fibrose score zelden gebruikt. Veelal stelt men een vervette lever vast aan de hand van een MRI of CT scan.

Belangrijke tips bij een leververvetting – Zo hou je je lever gezond

1) Eet cholinerijke voedingsmiddelen

(Dit is een super tip waar heel weinig mensen van af weten!)

Choline is een hele waardevolle stof waar helaas veel mensen een tekort aan hebben (6). Het is een bouwstof voor de hersenen en zit ingebouwd als vet in de celmembranen. Wat choline zo bijzonder maakt is dat het vet afbreekt en helpt met het afvoeren van vetten uit de lever. (Super toch?!). Indien je onvoldoende choline binnen krijgt, stapelen vetten zich sneller op in de lever.

In welke voedingsmiddelen tref je choline aan? (7)
– eidooiers (293 mg/100gram)
– garnalen (135mg/100gram)
– kipfilet (117mg/100gram)
– zalm (113mg/100 gram)
– broccoli (62mg/100gram)
– kikkererwten (30mg/100mg)
– bloemkool (58mg/100gram)
– avocado’s (14mg/100gram)

2) Zorg voor een gezonde darmflora

Een verstoorde darmflora is een van de belangrijkste oorzaken van een niet-alcoholische leververvetting.
Wanneer je darmflora langdurig uit balans is, zorgt dit in veel gevallen voor het lekkende darm syndroom. Hierbij lekken zogenaamde endotoxines vanuit je darm in je bloedbaan. Endotoxines zijn afvalstoffen van schadelijke bacteriën in de darm die een ontstekingsreactie opwekken. Naast ontstekingen zorgen ze ook voor de aanmaak van vrije radicalen die de lever aantasten.(8)

Een aantal tips voor een gezonde darmflora zijn:

• Let extra op veel zitten. Dat beïnvloedt de darmflora nadelig.
• Minimaliseer het gebruik van suiker, tarwe en gefrituurde producten
• Eet volop groente en fruit zodat je voldoende prebiotische vezels binnen krijgt, die dienen als voeding voor je darmbacteriën
• Zorg ook voor voldoende ontstekingsremmende voeding als olijfolie, verschillende kruiden en knoflook

3) Minimaliseer of nog beter elimineer alles met glucose fructose stroop

Ik zie glucose fructose stroop als de grootste lever vijand.
Deze goedkope zoetstof – vaak afgekort als HCFS of high corn fructose syrup – wordt bijna overal aan toegevoegd. Het zit vooral in frisdrank. Het wordt in je lever omgezet in xantine en urinezuur. Deze stofjes verhogen de kans op het krijgen van jicht. HCFS is ook een sterke aanjager van insulineresistentie. Het gevolg hiervan is dat organen langzaam van hun energie worden afgesneden. (9)

Een paar weken geleden was het erg warm. Dan is het erg verleidelijk om een blikje fris te nemen. Ik heb mijzelf getraind om een blikje fris te zien als een blikje gif. Je kunt wel denken “ach zo erg is dat niet” of “stel je niet aan”. Waarom zou ik echter mijn lichaam hiermee belasten als dit mijn levercellen doet huilen? Als je water toch saai vindt, neem dan een spa rood.

Ik ben de grootste spa rood-fan 😉

4) Zorg voor voldoende lichaamsbeweging

Door te bewegen verhoog je de insuline gevoeligheid. Het gevolg is dat vetten beter worden verbrand en de opslag van vetzuren in de lever daalt. Krachttraining heeft als extra voordeel dat het rustmetabolisme toeneemt zodat je meer energie en dus vetten verbrand wanneer je in rust bent.

5) Zorg voldoende vitamine E

Vitamine E wordt in de natuurgeneeskunde vaak ingezet bij de behandeling van leververvetting (10).
Vitamine E is een in vet oplosbare antioxidant. Eenvoudig gezegd zorgt het ervoor dat vetten stabiel blijven en dus niet oxideren. Zolang vetten in de lever stabiel blijven weet je lever er raad mee. De lever kan ze bijvoorbeeld omzetten in andere stoffen of er energie uit vrijmaken.

Vitamine E is zeer waardevol, vooral in alle vetrijke weefsels. Denk hierbij niet alleen aan de lever maar ook aan de hersenen. Voedingsmiddelen waar je veel vitamine E in aantreft zijn: tarwekiemolie (op nr.1), amandelen, avocado’s, spinazie en kiwi’s.

Let op: geef de voorkeur aan voeding en niet aan supplementen tenzij op natuurlijke basis. Vitamine E bestaat uit 4 natuurlijke vormen (tocoferolen) In de meeste vitamine E supplementen tref je vaak maar 1 tocoferol aan.

6) Gebruik kruiden die je lever versterken

De krachtigste leverkruiden zijn knoflook en kurkuma en kaneel.
De absolute topper is mariadistel. Mariadistel regenereert de lever doordat het de aanmaak van nieuwe levercellen stimuleert (11). In het bijzonder verhoogt het de glucuronidatie in de lever. Dit is een proces waarbij toxische stoffen minder schadelijk worden gemaakt en aan water worden gebonden zodat ze het lichaam kunnen verlaten.

Tot slot,

Ik hoop dat je deze tips ter harte neemt.
Het zijn eenvoudige tips die een groot verschil kunnen maken.

Hartelijke groet,
Ir. ing.  Mohammed Boulahrir
Orthomoleculair therapeut & Klinisch psycho neuro immunoloog

Gebruikte bronnen

1) https://www.mlds.nl/chronische-ziekten/niet-alcoholische-leververvetting-nafld-nash/

2) Gisondi, P., Targher, G., Zoppini, G., & Girolomoni, G. (2009). Non-alcoholic fatty liver disease in patients with chronic plaque psoriasis. Journal of hepatology, 51(4), 758–764. https://doi.org/10.1016/j.jhep.2009.04.020

3) Pickett-Blakely, O., Young, K., & Carr, R. M. (2018). Micronutrients in Nonalcoholic Fatty Liver Disease Pathogenesis. Cellular and molecular gastroenterology and hepatology, 6(4), 451–462. https://doi.org/10.1016/j.jcmgh.2018.07.004

4) Fracanzani, A. L., Valenti, L., Bugianesi, E., Andreoletti, M., Colli, A., Vanni, E., Bertelli, C., Fatta, E., Bignamini, D., Marchesini, G., & Fargion, S. (2008). Risk of severe liver disease in nonalcoholic fatty liver disease with normal aminotransferase levels: a role for insulin resistance and diabetes. Hepatology (Baltimore, Md.), 48(3), 792–798. https://doi.org/10.1002/hep.22429

5) Verma, S., Jensen, D., Hart, J., & Mohanty, S. R. (2013). Predictive value of ALT levels for non-alcoholic steatohepatitis (NASH) and advanced fibrosis in non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD). Liver international : official journal of the International Association for the Study of the Liver, 33(9), 1398–1405. https://doi.org/10.1111/liv.12226

6) Wallace, T. C., Blusztajn, J. K., Caudill, M. A., Klatt, K. C., Natker, E., Zeisel, S. H., & Zelman, K. M. (2018). Choline: The Underconsumed and Underappreciated Essential Nutrient. Nutrition today, 53(6), 240–253. https://doi.org/10.1097/NT.0000000000000302

7) https://www.myfooddata.com/articles/high-choline-foods.php

8) Bashiardes, S., Shapiro, H., Rozin, S., Shibolet, O., & Elinav, E. (2016). Non-alcoholic fatty liver and the gut microbiota. Molecular metabolism, 5(9), 782–794. https://doi.org/10.1016/j.molmet.2016.06.003

9) Stanhope, K. L., Schwarz, J. M., Keim, N. L., Griffen, S. C., Bremer, A. A., Graham, J. L., Hatcher, B., Cox, C. L., Dyachenko, A., Zhang, W., McGahan, J. P., Seibert, A., Krauss, R. M., Chiu, S., Schaefer, E. J., Ai, M., Otokozawa, S., Nakajima, K., Nakano, T., Beysen, C., … Havel, P. J. (2009). Consuming fructose-sweetened, not glucose-sweetened, beverages increases visceral adiposity and lipids and decreases insulin sensitivity in overweight/obese humans. The Journal of clinical investigation, 119(5), 1322–1334. https://doi.org/10.1172/JCI37385

10) Sato, K., Gosho, M., Yamamoto, T., Kobayashi, Y., Ishii, N., Ohashi, T., Nakade, Y., Ito, K., Fukuzawa, Y., & Yoneda, M. (2015). Vitamin E has a beneficial effect on nonalcoholic fatty liver disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrition (Burbank, Los Angeles County, Calif.), 31(7-8), 923–930. https://doi.org/10.1016/j.nut.2014.11.018

11) Madrigal-Santillán, E., Madrigal-Bujaidar, E., Álvarez-González, I., Sumaya-Martínez, M. T., Gutiérrez-Salinas, J., Bautista, M., Morales-González, Á., García-Luna y González-Rubio, M., Aguilar-Faisal, J. L., & Morales-González, J. A. (2014). Review of natural products with hepatoprotective effects. World journal of gastroenterology, 20(40), 14787–14804. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i40.14787